Eigenlijk waren de zestigers Janneke en Leo Baas niet van plan om te emigreren naar Zweden. Ze kwamen omdat Leo er een nieuwe positie vond als hoogleraar. Nu ze er zijn, hebben ze het erg naar hun zin, blijkt uit hun emigratieverhaal.
De geboren Rotterdammers Janneke (61) en Leo (63) zijn al veertig jaar getrouwd. Sinds 1 mei 2009 is Leo hoogleraar aan de universiteit van Linköping waar hij de leerstoel industriële ecologie ontwikkelt. En dus verhuisden ze van het kleine Puttershoek in de Hoeksche Waard (6.400 inwoners) naar Linköping (97.400 inwoners).
“We waren helemaal niet van plan om naar welk land ook te gaan”, vertelt Janneke Baas. “Leo werd echter gevraagd voor deze positie en dit is de kroon op zijn carrière. Nu bouwen we hier ons leven op. We weten nog niet of we altijd hier blijven, maar de kans zit er wel in.”
Slapen op een luchtbed
Hoewel Leo voor de functie werd gevraagd, was het toch nog een hele klus om de positie te krijgen, want formeel moest hij wel solliciteren. En omdat er aan allerlei voorwaarden voldaan moesten worden, in het kader van de Zweedse democratische besluitvorming, duurde het allemaal veel langer dan verwacht.
Janneke en Leo Baas
Van hun huis met negen kamers verkasten ze naar een appartement met twee kamers en een keuken. Tijdelijk, want ze gaan iets kopen. “We zitten op dit moment midden in het proces: wordt het een Pippi Langkoushuis op het platteland met twee auto’s en de hele zomer verven, of wordt het een flink huis met ‘maar’ 700 vierkante meter er omheen. Gezien onze leeftijd kiezen we waarschijnlijk toch voor een huis in de stad met minder grond.”
Avontuur in de stad
Wonen in een flat in de stad lijkt weinig aanlokkelijk, maar Janneke voelt zich niet opgesloten. “Ik heb nooit eerder op een flat gewoond, maar ik zie het echt als een avontuur. Hoewel we tegen het centrum aan wonen, zitten we met vijf minuten lopen of fietsen midden in de natuur. Wat ons verder bevalt, is dat de auto’s de wijk bijna niet inkomen. Alleen om in en uit te laden zie je auto’s, voor de rest staan ze in parkeergarages aan de rand. Hierdoor fiets ik ook veel meer, heerlijk relaxed.”
De openbare voorzieningen in de flat zijn ook prima, zegt ze. “In onze flat hebben we twee behoorlijk grote bergingen. Er staat een hogedrukluchtpomp voor je fietsbanden en er is een geweldige tvättstuga. Dan is er naast mijn voordeur een stortkoker voor het vuil, dus ieder klein zakje kan ik er zo in mikken. Dan is er ook nog een hele schuur waar je je flessen en plastic en karton en papier allemaal gescheiden kan brengen.”
De bevolkingsopbouw van de wijk vindt ze ook leuk. “Er wonen studenten, gezinnen met kinderen, gehandicapten en bejaarden allemaal bij elkaar. De begane grond van alle flatgebouwen is gereserveerd voor kleine bedrijfjes, sporthallen, kinderdagverblijven en buurthuizen. Dat maakt de wijk bijzonder levendig maar dan zonder auto’s. Ook de winkel is aan het einde van de straat.”
Genoeg te doen in Zweden
Anders dan Leo heeft Janneke geen betaald werk. Toch verveelt ze zich niet. “Ik ben logopediste van huis uit, maar ik spreek nog geen Zweeds! Ik ben gespecialiseerd in het behandelen van prikkelverwerkingsproblemen en in het behandelen van kinderen met eet- en drinkproblemen. In Nederland heb ik lesgegeven over deze problematiek. Nu heb ik hier iemand leren kennen die groepsleidster is bij gehandicapten. Ik heb met haar afgesproken dat ik haar een mailtje stuur met mijn mogelijkheden en gegevens. Dan gaat zij het ín de groep gooien.”
Verder houdt ze sinds de verhuizing een blog bij en is ze van plan een familiegeschiedenis te schrijven. “Bovendien wil ik heel graag een boek gaan schrijven in de tijd dat ik hier ben en niet werk. Dat moet dan gaan over mijn ervaring als logopediste met aparte, boeiende kinderen en hoe leuk ze zijn als je hen in hun waarde laat.”
Zweedse bureaucratie
Rustige, relaxte, vriendelijke mensen. Nabijheid van de natuur. Meer kunnen fietsen en daardoor een betere conditie. Sympathiek geprijsde huizen. Janneke Baas ziet veel voordelen aan haar nieuwe woonland.
“Maar dat relaxte en langzame heeft ook een keerzijde: bureaucratie! Leo kon geen bankrekening openen omdat hij nog geen persoonsnummer had en dus kon zijn salaris nog niet gestort worden. Toen hij een persoonsnummer had, mocht hij wel een bankrekening openen, maar hij mag er nog niets af halen, want hij moet een identiteitsbewijs hebben. Dat moet je betalen voordat je het gaat halen, maar hij kon nog niet betalen, want hij had geen identiteitsbewijs! Bovendien moesten we terug naar Nederland, want je moet een paspoort overleggen van na 2006 en dat hadden we niet. Zulke dingen.”
Ze heeft ook al gemerkt dat vakanties in Zweden heilig zijn. “In de zomer is hier alles dicht en uitgestorven. Ik kon zelfs geen garage vinden, want die waren allemaal de maand juli gesloten. Iedereen blijft uiterst vriendelijk, maar je komt geen stap verder. Tot nu toe is dat het enige minder prettige dat ik ben tegengekomen. Hopelijk gaat het beter als we alle benodigde papieren hebben.”
Tot slot heeft Janneke nog wat tips voor potentiële emigranten. “Neem Skype zodra je hier zit. Het is heel leuk om met de wereld verbonden te blijven als je alles achter je laat en te weten dat het je bijna niets kost. Trek verder ruim de tijd uit om alle formele zaken te regelen en maak je niet kwaad. Het helpt niet en je laat je humeur bederven. Koop electronika in Nederland, want hier is dat veel duurder. Koop ook een broodbakmachine. Het brood hier is veel minder lekker en het is leuk om je eigen brood te bakken. En verder: zorg dat je een voorraadje vacuümverpakte kaas uit Nederland hebt. Het is moeilijk om hier lekkere ‘gewone’ kaas te krijgen.”
Volg het Zweedse leven van Janneke en Leo Baas via hun blog.